លោក ចាន់ សុវ៉េត បន្ត​ទៅ​ស៊ុយអែត ខណៈ​ជាប់​ចោទ​ពី​បទ​ផ្ដល់​ជំនួយ​ចារី

អនុប្រធាន​ផ្នែក​ស៊ើប​អង្កេត នៃ​អង្គការ​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អាដហុក (Adhoc) លោក ចាន់ សុវ៉េត និយាយ​ក្នុង​ពិធី​ខួប​លើក​ទី​២០​របស់​អង្គការ​លីកាដូ (Licadho) កាល​ពី​យប់​ថ្ងៃ​ទី​១៦ ខែ​សីហា ឆ្នាំ​២០១២។ (RFA/Sok Serey)

Synopsis: Chan Soveth, a principal investigator for the Adhoc human rights group, continued his mission from Thailand to Sweden in order to participate in a human rights meeting. His trips follow the accusation leveled by the Phnom Penh municipal court charging him of providing help to a criminal in August. Meanwhile, in the case of Mam Sonando, President of the Association of Democrats, the court will hold its hearing on 11 September. Mam Sonando’s case is also linked to Chan Soveth’s case. Human rights officials are concerned about Mam Sonando’s case as the court had issued summonses to several dozens of people to come and clarify during the court hearing date. They believe that these witnesses are only brought by the court to bring more charges on Mam Sonando.

មន្ត្រី​ស៊ើប​អង្កេត​ជាន់​ខ្ពស់ នៃ​សមាគម​អាដហុក (Adhoc) លោក ចាន់ សុវ៉េត បាន​បន្ត​បេសកកម្ម​ពី​ប្រទេស​ថៃ ទៅ​កាន់​ប្រទេស​ទី​បី​ទៀត គឺ​ប្រទេស​ស៊ុយអែត ដើម្បី​ចូល​រួម​ប្រជុំ​ស្ដីពី​ការ​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស ខណៈ​ដែល​លោក​ជាប់​បណ្ដឹង​នៅ​សាលា​ដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ ពី​បទ​ផ្ដល់​ជំនួយ​ចារី កាល​ពី​ខែ​សីហា កន្លង​ទៅ។

ដោយ​ឡែក ករណី​លោក ម៉ម សូណង់ដូ ជា​ប្រធាន​សមាគម​អ្នក​ប្រជាធិបតេយ្យ​នោះ តុលាការ​នឹង​បើក​សវនាការ​ជំនុំ​ជម្រះ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១១ កញ្ញា ខាង​មុខ ដែល​ជា​សំណុំ​រឿង​ទាក់​ទង​នឹង​លោក ចាន់ សុវ៉េត ដែរ​នោះ។ ប៉ុន្តែ ក្រុម​មន្ត្រី​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ព្រួយ​បារម្ភ​ថា តុលាការ​បាន​កោះ​ហៅ​សាក្សី​រាប់​សិប​នាក់ ដើម្បី​មក​ឆ្លើយ​បំភ្លឺ​នៅ​ថ្ងៃ​ជំនុំ​ជម្រះ​លោក ម៉ម សូណង់ដូ នោះ​ជា​រឿង​ដាក់​បន្ទុក​លើ​រូប​លោក ម៉ម សំណង់ដូ។

មេធាវី​នៃ​អង្គការ​ជំនួយ​ផ្នែក​ច្បាប់​នៅ​កម្ពុជា លោក សំ សុខគង់ មាន​ប្រសាសន៍​ថា កូន​ក្ដី​របស់​លោក គឺ​លោក ចាន់ សុវ៉េត មិន​ទាន់​វិល​ត្រលប់​មក​កម្ពុជា​វិញ​ទេ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៦ កញ្ញា ដោយ​សារ​តែ​បន្ត​បេសកកម្ម​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស។ លោក សំ សុខគង់ អះអាង​ថា កូន​ក្ដី​របស់​លោក​នឹង​វិល​មក​កម្ពុជា​វិញ នៅ​ក្រោយ​ពេល​លោក ចាន់ សុវ៉េត បញ្ចប់​បេសកកម្ម​នៅ​ឯ​បរទេស។ ចំណែក​ឯ​តុលាការ​មិន​ទាន់​ចេញ​ដីកា​កោះ​ហៅ​លោក ចាន់ សុវ៉េត ជា​ថ្មី​នៅ​ឡើយ​ដែរ។

ប្រធាន​សមាគម​សិទ្ធិ​មនុស្ស​សមាគម​អាដហុក លោក ធន សារ៉ាយ បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា លោក ចាន់ សុវ៉េត មិន​ទាន់​វិល​ត្រលប់​មក​កម្ពុជា​វិញ​នេះ ដោយ​សារ​តែ​លោក​បន្ត​បេសកកម្ម​មួយ​ទៀត​នៅ​ប្រទេស​ស៊ុយអែត ដើម្បី​ចូល​រួម​ក្នុង​សិក្ខាសាលា​ស្ដី​អំពី​ការ​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស។

ចៅក្រម​ស៊ើបសួរ​សាលា​ដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ លោក ឆែ វីរៈ បាន​ចេញ​ដីកា​កោះ​ហៅ​លោក ចាន់ សុវ៉េត ឲ្យ​ចូល​ខ្លួន​នៅ​ថ្ងៃ​សុក្រ ទី​២៤ សីហា ទាក់ទង​ទៅ​នឹង​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​ពី​បទ​ផ្ដល់​ជំនួយ​ដល់​ចារី ឬ​ផ្ដល់​ជំនួយ​ដល់​អ្នក​ប្រព្រឹត្ត​បទល្មើស តាម​មាត្រា​៥៤៤ នៃ​ក្រម​ព្រហ្មទណ្ឌ។

ការ​ចោទ​ប្រកាន់​នោះ គឺ​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ចលនា​ទាមទារ​ដីធ្លី​របស់​ពលរដ្ឋ ដែល​ត្រូវ​រដ្ឋាភិបាល​ចោទ​ថា ជា​ចលនា​បង្កើត​អបគមន៍ ដើម្បី​បង្កើត​រដ្ឋ​ក្នុង​រដ្ឋ​នៅ​ភូមិ​ប្រម៉ា ឃុំ​កំពង់ដំរី ស្រុក​ឆ្លូង ខេត្ត​ក្រចេះ លើ​ទីតាំង​ដី​សម្បទាន​ទំហំ​១៥០០​ហិកតារ។ ប៉ុន្តែ លោក ចាន់ សុវ៉េត ខកខាន​មិន​បាន​ចូល​ខ្លួន​ទៅ​បំភ្លឺ​នៅ​តុលាការ​ទៅ​តាម​ការ​កោះ​ហៅ​នេះ​ទេ។

មន្ត្រី​ជាន់​ខ្ពស់​នៃ​អង្គការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​លីកាដូ លោក អំ សំអាត បាន​លើក​ឡើង​ថា តុលាការ​ចោទ​ប្រកាន់​លោក ចាន់ សុវ៉េត នេះ មិន​សម​ហេតុផល​នោះ​ឡើយ ពីព្រោះ​ថា ការិយាល័យ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​បើក​ទ្វារ​ចំហ​ទទួល​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទូទៅ ដែល​រងគ្រោះ​ដោយ​ប្រការ​ណា​មួយ។ លោក អំ សំអាត អះអាង​ថា ករណី​លោក ចាន់ សុវ៉េត នេះ ក៏​ដូច្នោះ​ដែរ លោក​មិន​បាន​ដឹង​ថា តើ​ប្រជាជន​ណា​ជា​ជន​ជាប់​ចោទ ឬ​ប្រជាជន​ណា​ជា​អ្នក​រងគ្រោះ​នោះ​ទេ នៅ​ពេល​លោក​ផ្ដល់​ប្រឹក្សា​យោបល់​តាម​ផ្លូវ​ច្បាប់​នោះ។

សាលា​ដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ បាន​ចេញ​ដីកា​កោះ​ហៅ​លោក ចាន់ សុវ៉េត គឺ​ជាប់​ទាក់​ទង​ទៅ​នឹង​ករណី​ជម្លោះ​ដីធ្លី​នៅ​ភូមិ​ប្រម៉ា ខេត្ត​ក្រចេះ ដែល​រដ្ឋាភិបាល​ប្រកាស​ថា ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅ​តំបន់​នោះ​មាន​គោល​បំណង​ចង់​ធ្វើ​អបគមន៍ ដែល​ដឹកនាំ​ដោយ​លោក ប៊ុន រដ្ឋា។

ក្រោយ​ពី​រដ្ឋាភិបាល​តាម​រក​ចាប់​ខ្លួន​លោក ប៊ុន រដ្ឋា មិន​បាន​សម្រេច ដោយ​សារ​តែ​លោក ប៊ុន រដ្ឋា បាន​រត់​គេច​ខ្លួន​ទៅ​បរទេស​នោះ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៥ កក្កដា តុលាការ​ក៏​ចេញ​ដីកា​ចាប់​ខ្លួន​លោក ម៉ម សូណង់ដូ ប្រធាន​សមាគម​អ្នក​ប្រជាធិបតេយ្យ បន្ទាប់​មក​នៅ​ខែ​សីហា តុលាការ​ក៏​ចេញ​ដីកា​ចោទ​ប្រកាន់​លោក ចាន់ សុវ៉េត និង​ឲ្យ​លោក​ចូល​ខ្លួន​ទៅ​បំភ្លឺ​នៅ​តុលាការ​ពី​បទ​ផ្ដល់​ជំនួយ​ចារី។

ដោយ​ឡែក ចំពោះ​លោក ម៉ម សូណង់ដូ វិញ តុលាការ​ចោទ​ប្រកាន់​ចំនួន​៤​បទ​ចោទ រួម​មាន​ចូល​រួម​ក្នុង​ចលនា​បះបោរ ញុះញង់​ឲ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​កាន់​អាវុធ​ប្រឆាំង​អាជ្ញាធរ​ខុស​ច្បាប់ បទ​ប្រឆាំង​នឹង​អ្នក​រាជការ​សាធារណៈ និង​បទ​ជ្រៀតជ្រែក​ដោយ​ខុស​ច្បាប់​ទៅ​ក្នុង​ការ​បំពេញ​មុខងារ​សាធារណៈ។ សាលា​ដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ នឹង​បើក​សវនាការ​ជំនុំ​ជម្រះ​សំណុំ​រឿង​លោក ម៉ម សូណង់ដូ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១១ កញ្ញា។

សាលា​ដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ បាន​ចេញ​ដីកា​កោះ​ហៅ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ប្រមាណ​៤០​នាក់ មក​ពី​ភូមិ​ប្រម៉ា ស្រុក​ឆ្លូង ខេត្ត​ក្រចេះ ឲ្យ​ធ្វើ​ជា​សាក្សី​នៅ​ក្នុង​សំណុំ​រឿង​លោក ម៉ម សូណង់ដូ។ តុលាការ​ឲ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទាំង​នោះ​ចូល​ខ្លួន​មក​បំភ្លឺ​នៅ​តុលាការ​នៅ​ថ្ងៃ​បើក​សវនាការ​ជំនុំ​ជម្រះ​លោក ម៉ម សូណង់ដូ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១១ កញ្ញា ខាង​មុខ​នេះ។

មេធាវី​ការពារ​ក្ដី​លោក ម៉ម សូណង់ដូ លោក​បណ្ឌិត សុខ សំអឿន មាន​ប្រសាសន៍​ថា តុលាការ​កោះ​ហៅ​អ្នក​ភូមិ​មក​ធ្វើ​ជា​សាក្សី​នេះ លោក​មិន​បាន​ដឹង​នោះ​ទេ ថា​តើ​សាក្សី​ទាំង​នោះ​ជា​សាក្សី​របស់​ដើម​បណ្ដឹង ឬ​សាក្សី​របស់​រដ្ឋាភិបាល ដើម្បី​មក​ឆ្លើយ​ដាក់​បន្ទុក​លើ​រូប​លោក ម៉ម សូណង់ដូ ឬ​យ៉ាង​ណា?

ព្រះរាជ​អាជ្ញា​រង​សាលា​ដំបូង​រាជធានី​ភ្នំពេញ បាន​ឲ្យ​វិទ្យុ​អាស៊ី​សេរី ដឹង​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៣ កញ្ញា ថា តុលាការ​បាន​កោះ​ហៅ​អ្នក​ភូមិ​ទាំង​នោះ មាន​ខ្លះ​ជា​សាក្សី និង​អ្នក​ខ្លះ​ទៀត ជា​ជន​ជាប់​ចោទ។ ទោះ​បី​ជា​យ៉ាង​នេះ​ក្ដី ព្រះរាជ​អាជ្ញា​រង លោក មាស ចន្ទពិសិដ្ឋ មិន​ប្រាប់​លំអិត​ថា ការ​កោះ​ហៅ​សាក្សី​ទាំង​នោះ​ជា​សាក្សី​របស់​ភាគី​ណា​នោះ​ទេ។

ទោះ​បី​ជា​យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ ទាំង​មេធាវី​ការពារ​ក្ដី​លោក ម៉ម សូណង់ដូ ទាំង​មន្រ្តី​ស៊ើប​អង្កេត​សិទ្ធិ​មនុស្ស បាន​សម្ដែង​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ថា លោក​ខ្លាច​សាក្សី​ដែល​នឹង​មក​ចូល​ខ្លួន​នៅ​តុលាការ​នោះ មិន​ឯករាជ្យ ពីព្រោះ​ថា រាល់​ការ​ចំណាយ​លើ​ថ្លៃ​ធ្វើ​ដំណើរ​មក​ពី​ខេត្ត​ក្រចេះ មក​កាន់​តុលាការ​នៅ​ភ្នំពេញ​នោះ គឺ​ថ្លៃ​ស្នាក់​នៅ អាជ្ញាធរ​ប៉ុស្តិ៍​នគរបាល​ឃុំ​កំពង់ដំរី ជា​អ្នក​ទទួល​ខុស​ត្រូវ។
ទាក់​ទង​ទៅ​នឹង​បញ្ហា​នេះ មន្ត្រី​ស៊ើប​អង្កេត​ជាន់​ខ្ពស់​នៃ​អង្គការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​លីកាដូ លោក អំ សំអាត បាន​ពន្យល់​ថា ករណី​លោក ម៉ម សូណង់ដូ នេះ ជា​រឿង​ចម្លែក​មួយ ពីព្រោះ​ថា​កន្លង​មក​សំណុំ​រឿង​ឧក្រិដ្ឋ តុលាការ​បាន​បើក​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​រយៈពេល​យូរ។ តែ​ចំពោះ​សំណុំ​រឿង​លោក ម៉ម សូណង់ដូ បែរ​ជា​តុលាការ​នឹង​បើក​សវនាការ​ជំនុំ​ជម្រះ​ក្នុង​រយៈពេល​ឆាប់ ហើយ​តុលាការ​កោះ​ហៅ​សាក្សី​ច្រើន។

រឿងរ៉ាវ​នៅ​ឃុំ​កំពង់ដំរី ស្រុក​ឆ្លូង ខេត្ត​ក្រចេះ នោះ តុលាការ​ខេត្ត​ក្រចេះ បាន​ចាប់​ឃុំ​ខ្លួន​ជន​ជាប់​ចោទ​៣​នាក់ និង​បាន​ចេញ​ដីកា​ចាប់​ខ្លួន​មនុស្ស​៥​នាក់​ទៀត ដែល​គេ​ចាត់​ទុក​ថា ជា​មេ​ដឹកនាំ​ចលនា​បំបែក​រដ្ឋ​ក្នុង​រដ្ឋ តែ​រដ្ឋាភិបាល​ប្រកាស​ឲ្យ​ពួក​គេ​ទាំង​នោះ​ចូល​សារភាព ដោយ​សន្យា​ថា គ្មាន​ការ​យក​ទោសពៃរ៍​នោះ​ទេ។

ភ្ជាប់​ទៅ​នឹង​ករណី​លោក ម៉ម សូណង់ដូ នេះ​ដែរ អនុប្រធាន​សមាគម​អ្នក​ប្រជាធិបតេយ្យ លោក ជា បំរុង បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា លោក​បាន​ប្រមូល​ស្នាម​មេដៃ​គាំទ្រ​លោក ម៉ម សូណង់ដូ បាន​ជិត​១២ម៉ឺន​នាក់​ហើយ។ លោក​បញ្ជាក់​ថា នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៧ កញ្ញា លោក​នឹង​យក​ញត្តិ​គាំទ្រ និង​ស្នាម​មេដៃ​ទាំង​នោះ ដាក់​ជូន​ស្ថានទូត​ធំៗ​ចំនួន​៨ នៅ​ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ ដើម្បី​សុំ​អន្តរាគមន៍​ដោះ​លែង​លោក ម៉ម សូណង់ដូ ក្នុង​នោះ​មាន​ស្ថានទូត​បារាំង អាមេរិក អង់គ្លេស អាឡឺម៉ង់ និង​ស្ថានទូត​មួយ​ចំនួន​ទៀត។

អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ​ជាច្រើន បាន​ចេញ​សេចក្ដី​ថ្លែងការណ៍​ជាច្រើន​លើក រិះគន់​រដ្ឋាភិបាល​ថា តុលាការ​ចោទ​ប្រកាន់​លោក ម៉ម សូណង់ដូ នេះ ជា​ការ​ទម្លាក់​កំហុស​លើ​លោក ម៉ម សូណង់ដូ ដើម្បី​រក​អ្នក​ទទួល​ទោស​ជំនួស​ឲ្យ​សកម្មភាព​ចុះ​បង្ក្រាប​របស់​រដ្ឋាភិបាល​លើ​ពលរដ្ឋ នៅ​ភូមិ​ប្រម៉ា ស្រុក​ឆ្លូង ខេត្ត​ក្រចេះ ដែល​បាន​បណ្ដាល​ឲ្យ​ក្មេង​ស្រី​អាយុ​១៤​ឆ្នាំ​ម្នាក់​ស្លាប់៕