នៅពេលដែលការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រអាណត្តិទី៥ ថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ ជិតឈានមកដល់ក្រុមអ្នកតាមដានស្ថាន ការណ៍នយោបាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានវាយតម្លៃទុកជាមុនថា ដំណើរការបោះឆ្នោតនោះមិនអាចប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរីត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ ស្របតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សបានឡើយ។ ក្រុមអ្នកតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានលើកហេតុផលមកបញ្ជាក់ថាការដែលរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន មិនព្រមកែទម្រង់ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត និងមិនផ្លាស់ប្តូរសមាសភាពថ្នាក់ដឹកនាំគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) តាមអនុសាសន៍របស់លោក សុរិយា ស៊ូប៊ែរឌី អ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំកម្ពុជា គឺជាកត្តាដែលធ្វើឱ្យការបោះឆ្នោតមិនអាចប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរីត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌បានទេ។ លើសនេះទៅទៀតការដែលលោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមិនបានចូលរួមពេញលេញក្នុងការបោះឆ្នោត គឺជាសក្ខីភាពបញ្ជាក់ថាការបោះឆ្នោតនោះពុំមានការប្រកួតប្រជែងប្រកបដោយតម្លាភាព ហើយជ័យជំនះរបស់គណបក្សប្រជាជន នឹងក្លាយជារឿងឥតន័យ។
ឆ្លើយតបនឹងការអះអាងដោយគ្មានសេចក្តីអៀនខ្មាសរបស់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សកាន់អំណាចចំពោះមុខអ្នកការទូតបរទេសដូចខាងលើនេះ លោក សុន ឆ័យ ប្រធានក្រុមតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសមរង្ស៊ី បានលើកឡើងថាប្រទេសអូស្ត្រាលី សហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសបារាំង មានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់ដើម្បីជំរុញឱ្យលោក សម រង្ស៊ី ចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតខាងមុខដើម្បីជាការធានាថាការបោះឆ្នោតនោះ ប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរីត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ស្របតាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិ។ លោក សុន ឆ័យ បានបញ្ជាក់ថា “ជាគោលការណ៍មិនអាចឱ្យមេគណបក្សដ៏ធំមួយដែលប្រកួតប្រជែងជាមួយបក្សប្រជាជនមិនបានចូលស្រុក ហើយនិយាយថាការបោះឆ្នោតនោះប្រព្រឹត្តទៅដោយត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌បានឡើយ។បញ្ហា នេះវាជារឿងអយុត្តិធម៌រួចទៅហើយនេះមិនទាន់គិតទៅដល់នីតិវិធីរបស់ គ.ជ.ប ដែលបំប៉ោងចំនួនអ្នកបោះឆ្នោតដូចដែលវិទ្យាស្ថានជាតិប្រជាធិប តេយ្យរបស់សហរដ្ឋអាមេរិករកឃើញនោះនៅឡើយទេ”។ ក្រុមមន្ត្រីអង្គ ការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនបានលើកឡើងថាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បក្សកាន់អំ ណាចមិនអាចបិទបាំងការពិតបានឡើយ ចំពោះការរារាំងមិនឱ្យលោកសម រង្ស៊ី ចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០១៣ ព្រោះមជ្ឈ ដ្ឋានជាតិនិងអន្តរជាតិដឹងយ៉ាងច្បាស់ថាបញ្ហានោះជារឿងនយោបាយ។
ក្រុមមន្ត្រីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានលើកឡើងថាមជ្ឈដ្ឋានជាតិ និងអន្តរជាតិចង់ឃើញលោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចូលរួមប្រកួតប្រជែងជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅក្នុងការបោះឆ្នោតសកលថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ ។ ដោយហេតុថានៅក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិខែកក្កដា ខាងមុខនេះ មានតែគណបក្សធំៗពីរប៉ុណ្ណោះ ដែលជាគូប្រជែងខ្លាំងក្លា គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោក ហ៊ុន សែន និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលមានលោក សម រង្ស៊ី ជាមេដឹកនាំ។ ចំណែកបេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ក៏មានតែពីរនាក់ដែរ គឺលោក ហ៊ុន សែន អនុប្រធានគណបក្សប្រជាជន និងលោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលកំពុងតែទទួលបានការគាំទ្រខ្លាំងក្លាពីជនរួមជាតិខ្មែរទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេស។ ដូច្នេះទាល់តែមានវត្តមានលោក សម រង្ស៊ី ចូលរួមពេញលេញក្នុងការបោះឆ្នោតទើបអាចចាត់ទុកថាការបោះឆ្នោតនោះប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរីត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ស្របតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស បើមិនអ៊ីចឹងទេ ការបោះឆ្នោតនោះមិនអាចចាត់ទុកថាមានភាពសេរីត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ឡើយ ព្រោះមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងត្រូវបានរារាំងមិនឱ្យចូលរួមប្រកួតប្រជែងដោយស្មើភាព។
ក្រុមមន្ត្រីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានលើកឡើងថាមជ្ឈដ្ឋានជាតិ និងអន្តរជាតិចង់ឃើញលោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចូលរួមប្រកួតប្រជែងជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅក្នុងការបោះឆ្នោតសកលថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ ។ ដោយហេតុថានៅក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិខែកក្កដា ខាងមុខនេះ មានតែគណបក្សធំៗពីរប៉ុណ្ណោះ ដែលជាគូប្រជែងខ្លាំងក្លា គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោក ហ៊ុន សែន និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលមានលោក សម រង្ស៊ី ជាមេដឹកនាំ។ ចំណែកបេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ក៏មានតែពីរនាក់ដែរ គឺលោក ហ៊ុន សែន អនុប្រធានគណបក្សប្រជាជន និងលោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលកំពុងតែទទួលបានការគាំទ្រខ្លាំងក្លាពីជនរួមជាតិខ្មែរទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេស។ ដូច្នេះទាល់តែមានវត្តមានលោក សម រង្ស៊ី ចូលរួមពេញលេញក្នុងការបោះឆ្នោតទើបអាចចាត់ទុកថាការបោះឆ្នោតនោះប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរីត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ស្របតាមគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស បើមិនអ៊ីចឹងទេ ការបោះឆ្នោតនោះមិនអាចចាត់ទុកថាមានភាពសេរីត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ឡើយ ព្រោះមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងត្រូវបានរារាំងមិនឱ្យចូលរួមប្រកួតប្រជែងដោយស្មើភាព។
ចាប់តាំងពីចុងឆ្នាំ២០១២ រហូតមកដល់ចុងខែមីនា ឆ្នាំ ២០១៣នេះ អង្គការសហប្រជាជាតិ សហរដ្ឋអាមេរិកសហភាពអឺរ៉ុប ប្រទេសបារាំង និងអូស្ត្រាលីជាដើម សុទ្ធតែបានជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលលោកហ៊ុន សែន កែ ទម្រង់ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតនិងផ្លាស់ប្តូរសមាសភាពថ្នាក់ដឹកនាំ គ.ជ.ប ឱ្យស្រប ទៅតាមអនុសាសន៍របស់លោក សុរិយា ស៊ូប៊ែរឌី អ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំកម្ពុជា។ ជាមួយគ្នានេះអង្គការសហប្រជាជាតិ សហរដ្ឋអាមេរិក សហភាពអឺរ៉ុប ប្រទេសបារាំងនិង ប្រទេសអូស្ត្រាលីជាដើម សុទ្ធតែជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន បើកផ្លូវឱ្យលោក សម រង្ស៊ី មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងមកចូលរួមពេញលេញក្នុង ការបោះឆ្នោតជាតិអាណត្តិទី៥ ថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣។ ក៏ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន តែងតែច្រានចោលសំណើរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិ ហើយឆ្លើយតបថាករណីរបស់លោកសម រង្ស៊ី មិនមែនជារឿងនយោបាយទេ ប៉ុន្តែគឺជារឿងរបស់តុលាការ។ ការដោះ សារបស់រដ្ឋាភិបាលលោកហ៊ុន សែន ចំពោះសំណើរបស់សហគមន៍អន្តរ ជាតិត្រូវបានក្រុមអ្នក វិភាគឯករាជ្យវាយតម្លៃថា រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន កំពុងប្រឈមមុខជាមួយសហគមន៍អន្តរជាតិ ហើយនៅពេលដែលការបោះឆ្នោតមិនអាចប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរីត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ គឺសហគមន៍អន្តរជាតិមិនគាំទ្រ រដ្ឋាភិបាលដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោតតាម របៀបលួចបន្លំនោះទេ។
អ្នកឃ្លាំមើលដំណើរការបោះឆ្នោតក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានរិះគន់ថាគណបក្សប្រជាជនរបស់លោក ហ៊ុន សែន កំពុងតែព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងចំពោះប្រជាប្រិយភាពគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលមានការគាំទ្រកាន់តែច្រើនឡើងៗពីជនរួមជាតិខ្មែរទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេស។ ដោយហេតុថាប្រសិនបើការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ ប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ ហើយមានការកែទម្រង់ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោត និងមានការផ្លាស់ប្តូរសមាសភាពថ្នាក់ដឹកនាំ គ.ជ.ប ស្របទៅតាមអនុសាសន៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិនោះ គឺគណបក្សប្រជាជនមិនអាចយកឈ្នះលើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានដោយស្រួលឡើយ។ ឥឡូវនេះក្រុមមេដឹកនាំគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកំពុងរកល្បិចសព្វបែបយ៉ាងដើម្បីរារាំងមិនឱ្យលោក សម រង្ស៊ី មកចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតដោយភ្លេចគិតពីផលលំបាកសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា និងបាត់បង់ការគាំទ្រពីសហគមន៍អន្តរជាតិនាពេលខាងមុខ។ ទោះជាយ៉ាងណាដំណើរការបោះឆ្នោតជាតិអាណត្តិទី៥ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាកំពុងត្រូវបានអង្គការសហប្រជាជាតិ សហរដ្ឋអាមេរិក សហភាពអឺរ៉ុប និងបណ្តាប្រទេសមួយចំនួនទៀត ធ្វើការតាមដានដោយយកចិត្តទុកដាក់ ព្រោះគេដឹងថារដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន កំពុងអនុវត្តន៍ផ្ទុយពីគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស។ ដូច្នេះនៅទីបំផុតរដ្ឋាភិបាលដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោតមិនត្រឹមត្រូវប្រាកដជាបាត់បង់ការគាំទ្រពីសហគមន៍អន្តរជាតិចៀសមិនផុតឡើយ៕
0 comments:
Post a Comment